Emocjonalne kotwice - 3 filary sukcesu początku edukacji
Czy zdarza Ci się, że smak, dźwięk, zapach lub obraz przywołują uczucia i emocje z dawnych lat?
Tak właśnie działają kotwice emocjonalne. Bodźce zewnętrzne wzbudzają w nas różne emocjonalne stany, które przeżywaliśmy nawet wiele lat wcześniej. Jeżeli szkoła od początku zacznie źle kojarzyć się dziecku, to emocjonalna kotwica może utrudnić mu swobodne funkcjonowanie w przyszłości. Co rodzic może zrobić, żeby ułatwić dziecku dobry start w szkole? Mamy dla Ciebie kilka cennych wskazówek.
Jeden z filarów sukcesu w pierwszej klasie - czytanie
Okazuje się, że dzieci, które nauczyły się czytać przed pójściem do szkoły (lub które w dzieciństwie miały bardzo duży kontakt ze słowem pisanym – np. rodzice dużo czytali dziecku), nie mają w szkole żadnych problemów nie tylko z czytaniem, ale również z uczeniem się. Dzieci, które bawiły się w czytanie w okresie przedszkolnym, zazwyczaj czytają znacznie sprawniej i bardzo to lubią. Sprawność czytania ma bezpośrednie przełożenie na zdolności do uczenia się. Czytanie rozwija intelekt dziecka, poszerza słownictwo, daje wiedzę ogólną, rozwija emocjonalnie, rozwija pamięć oraz koncentrację. Im sprawniej dziecko czyta, tym sprawniej myśli. Dzięki zabawie w czytanie dziecko nie tylko uczy się czytać bez wysiłku, przez zabawę, ale też zaczyna lubić czytanie i ma z tą czynnością same dobre skojarzenia. Maluchy, którym nie czytano w dzieciństwie, niestety mogą znaleźć się w grupie dzieci, które będą miały problem z nauczeniem się czytania oraz ogólnie z nauką w szkole.
Nauka czytania w przedszkolu
Dlaczego warto bawić się w czytanie z dzieckiem już w przedszkolu? W wieku przedszkolnym mózg intensywnie rozwija się i kształtuje swoje struktury. To okres dużej elastyczności i plastyczności tego organu. Każda stymulacja dokonana w tym wieku pozostawia bardzo trwałe ślady w strukturach neuronalnych w mózgu dziecka. Dzieci w tym wieku uczą się bez wysiłku, z łatwością, przyjemnością i ogromną szybkością. Dzieci w tym wieku mają niezwykle rozwinięty intelekt i uczą się dużo szybciej niż dorośli. Jak myślisz – jeżeli dzisiaj wyjechałbyś z dzieckiem do Chin, to kto w krótszym czasie nauczy się języka? No właśnie – maluch! Dzieci w wieku przedszkolnym mają kilkakrotnie większe zdolności poznawcze niż jakikolwiek dorosły.
Różnice w przyswajaniu wiedzy u przedszkolaka i ucznia
Należy pamiętać jednak o tym, że te zdolności nie trwają wiecznie (możesz stwierdzić sam po sobie, że z wiekiem nauka przychodzi coraz trudniej). W życiu przychodzą momenty, w których następuje spadek zdolności do uczenia się. Takie okresy krytyczne, związane z obniżeniem zdolności do uczenia się, wydarzają się mniej więcej co 7 lat. Pierwszy okres krytyczny przypada niestety na moment pójścia do szkoły. Oczywiście siedmiolatek nadal ma olbrzymią sprawność przyswajania w porównaniu z dorosłym, ale jego mózg już nie tworzy nowych struktur tak szybko, jak mózg dziecka w wieku przedszkolnym. Właśnie dlatego dzieci, które nauczyły się czytać przed pójściem do szkoły, czytają dużo sprawniej niż te, które uczą się od literek dopiero w pierwszej klasie.
Wskazówka dla rodziców
Wykorzystaj okres przedszkolny na zabawy z dzieckiem w czytanie. Codziennie czytaj dziecku ciekawe książki, wspólnie słuchajcie nagranych słuchowisk i audiobooków. Zapoznaj się z książką Glena Domana „Jak nauczyć małe dziecko czytać”. Kiedy zaczniesz stosować opisane tam metody, zadziwisz się tym, jak chłonny jest mózg Twojego dziecka.
Ciekawość - filar sukcesu w początkowym etapie edukacji
Dzieci w wieku przedszkolnymi wykazują bardzo duże zainteresowanie problemami przyrodniczymi. Jeżeli będziemy regularnie wykonywać eksperymenty i doświadczenia naukowe, to dziecko do końca życia (pamiętaj, że w wieku przedszkolnym mózg buduje bardzo trwałe struktury) będzie mocno rozbudzone intelektualnie i zaciekawione światem. W 2009 roku miałem przyjemność szkolić nauczycielki przedszkoli, przy okazji wdrażania programu Akademii Nauki Mały Odkrywca.
Eksperyment wśród najmłodszych
Panie biorące udział w szkoleniu, kiedy usłyszały, że mają maluszkom pokazywać eksperymenty i tłumaczyć zagadnienia związane np. z napięciem powierzchniowym wody, czy wyjaśnić, dlaczego samolot lata, zaczęły zgłaszać sporo wątpliwości i obaw. Miały obiekcje i nie bardzo chciały uwierzyć, że ich dzieci to zrozumieją. Poprosiłem je, żeby zaufały dzieciom. „Po prostu zróbcie eksperyment i opowiedzcie o nim dzieciom. Nie przejmujcie się tym, co one z tego zrozumieją czy zapamiętają. Przecież to nie szkoła i nie będziecie im robić testów, prawda?” – powiedziałem. Po kilku tygodniach wróciłem do tego przedszkola na hospitacje. Otoczyły mnie podekscytowane nauczycielki. „Odkrywamy nasze dzieci na nowo” – powiedziały.
Wynik doświadczenia
Okazało się, że dzieci świetnie radzą sobie z eksperymentami i potrafią je nawet samodzielnie powtórzyć w domu. Nauczycielki najbardziej zaskoczone były tym, jak szeroką wiedzą na różne tematy związane z omawianymi zjawiskami dysponują te maluchy.
„Nasze dzieci okazały się takie mądre. Tylko my do tej pory nie dawałyśmy im możliwości, żeby mogły wykazać się swoją bogatą wiedzą, bo na okrągło tłukłyśmy zajęcia o wiośnie, lecie zimie, jesieni, o świętach i o dniu strażaka” – stwierdziły. „A teraz, dyskutujemy z dziećmi o zasoleniu Morza Czerwonego. Dzieci przynoszą do przedszkola książeczki, które traktują o omawianych na zajęciach zjawiskach. Jesteśmy zafascynowane naszymi dziećmi!”.
Wskazówka dla rodziców
Zapoznaj się z książką „Jak wychować mądre i szczęśliwe dziecko?” Johna Mediny oraz „Naukowiec w kołysce. Czego o umyśle uczą nas małe dzieci” – Alison Gopnik, Patricia Kuhl, Andrew N. Meltzoff. Wykonuj z dzieckiem jak najwięcej eksperymentów i doświadczeń naukowych.
Matematyka – trzeci filar sukcesu w szkole
Więcej niż połowa dzieci przedszkolnych w Polsce charakteryzuje się zadziwiającą łatwością nabywania wiadomości i umiejętności matematycznych oraz matematycznym ukierunkowaniem umysłu. Uzdolnienia matematyczne można dostrzec już u dzieci w czwartym roku życia.
Przyswajanie wiedzy matematycznej
Z badań wynika, że wybitne uzdolnienia matematyczne ma co piąty pięciolatek i co czwarty sześciolatek, jednak już tylko co ósmy siedmiolatek (w ósmym miesiącu nauki szkolnej). Badacze są zgodni – dzieci tracą uzdolnienia matematyczne już kilka miesięcy od przekroczenia progu szkoły, gdyż są źle uczone tego przedmiotu (na podstawie badań prof. Gruszczyk Kolczyńskiej oraz prof. Roberta Kaplana). Dzieci posiadające łatwość uczenia się matematyki potrafią skupić się przez dłuższy czas na złożonych zadaniach, wykazując się zadziwiającą pomysłowością i trafnością. Są stanowcze w dążeniu do rozwiązania zadania i nie zniechęcają się, gdy kolejno podejmowane próby nie przynoszą spodziewanego rezultatu. Przechodzą wówczas na inny tor rozumowania.
Wskazówka dla rodziców
Baw się z dzieckiem w matematykę i inspiruj je do odkrywania świata liczb, miar, figur geometrycznych. Zapoznaj się z książką Glena Domana „Jak nauczyć małe dziecko liczyć”. Dzieci i rodziców zapraszamy na zajęcia Mały Odkrywca, które wszechstronnie rozwijają zdolności i możliwości dzieci. Wszystko, co robimy, dzieje się w zabawie, dlatego dziecko nawet nie wie, że się uczy.
Zapraszamy do Akademii Nauki w Poznaniu
Jeżeli Twoje dziecko poszło właśnie do pierwszej klasy, rozważ zapisanie go do programu Mądre Dziecko – Dobry Start. Są to zajęcia specjalnie skonstruowane dla dzieci, które stawiają swoje pierwsze kroki w szkole. Uczymy dzieci czytania metodą Zaangażowania Emocjonalnego, co sprawia, że dziecko bardzo szybko zaczyna odnosić sukcesy jako czytelnik – bez stresu i z poczuciem sukcesu.